Otomatik bilgi paylaşımı anlaşması birçok gurbetçinin yurtdışındaki yaşamını etkileyebilir. Peki Otomatik Bilgi Paylaşımı nedir ve gurbetçiler için neden bu kadar önemli? Otomatik Bilgi Paylaşımı rehberi ile bu sorulara detaylı cevap vereceğiz.
Özellikle Avrupa’da yaşayan gurbetçiler için kur farkından ve banka işlemleri avantajlarından dolayı Türkiye yatırım yapmak sıklıkla tercih ediliyor.
Bu veriler, daha önce kişilerin yaşadığı ülkelerle paylaşılmadığı için bu yatırımların yaşanan ülkelerde maddi olarak bir karşılığı bulunmuyordu. Ancak yürürlüğe giren Otomatik Bilgi Paylaşımı ile kişilerin yaptığı yatırımlara daha dikkat etmesi gerekiyor.
Otomatik Bilgi Paylaşımı ne zaman yürürlüğe girdi?
Türkiye, küresel vergi kaçakçılığıyla mücadele amacıyla finansal hesap bilgilerinin otomatik paylaşımı anlaşmasını 31 Aralık 2019’da onayladı. Ankara, kara listeye girmemek adına bu sistemi 2011 yılında imzalandıktan 8 yıl sonra yürürlüğe soktu.
Böylece, bir süre ertelense de 31 Mayıs 2021 tarihinde yayınlanan ve 1 Haziran tarihinde yürürlüğe giren bu uygulama doğrultusunda Türkiye de anlaşmalı ülkeler arasında yerini alarak otomatik bilgi paylaşımını başlattı.
Böylece yaşamını yurtdışında sürdüren Türk vatandaşlarının banka hesap bilgileri, birikim, ve yatırımları yaşadıkları ülkelerin maliyesine bildirilmeye başladı.
Otomatik Bilgi Paylaşımı’nın amacı nedir?
Otomatik Bilgi Paylaşımı, anlaşmaya taraf olan 100’den fazla ülkenin, vergi kaybı ve vergi kaçakçılığına karşı aldığı önlemlerden biridir. Karşılıklı İdari yardımlaşma Sözleşmesi ismiyle de anılan anlaşmaya göre, ilgili ülkelerde yaşayan gurbetçilere ait finansal hesap bilgileri, finansal kuruluşlardan toplanıp ayrı bir talep gerekmeksizin otomatik olarak her yıl ilgili ülkeler ile paylaşılır.
Türkiye’de Otomatik Bilgi Paylaşımı için bilgileri toplama ve paylaşma yetkisi Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı’na verilmiştir. Böylece yaşadıkları ülkenin yetkilileri, gurbetçilerin vatandaşı olduğu ülkede kendi üzerine olan mal varlığına dair bilgilere otomatik olarak erişebilir.
Bu bilgilerin kaynağı,
- Mevduat kuruluşları (genel olarak bankalar)
- Saklama kuruluşları (saklama bankaları ve sair)
- Yatırım kurumları (yatırım bankaları ve fonlar gibi)
- Belirli sigorta şirketleri olarak belirlenmiştir.
Otomatik Bilgi paylaşımı kimleri kapsar?
Özetle finansal bilgi paylaşımı anlaşması, ikamet ettiği ülke dışında finansal hesapları olan kişileri ilgilendirir. Bu anlaşmaya taraf olan 100 ülkeden birinde yaşıyorsanız ve hala Türkiye vatandaşıysanız, bu kapsama giriyorsunuz demektir. Çifte vatandaşlığınız olması bu durumu değiştirmez.
Bu ülkelerdeki hesap bilgileri yerleşim yapılan ülkeye her yıl diğer ülke idareleri tarafından vergisel amaçlarla kullanılmak üzere karşılıklı ve otomatik biçimde sanal ortam üzerinden gönderilir.
Avrupa ülkeleri gibi anlaşmaya üye bir ülkede yaşadığınız taktirde, Türkiye’de veya herhangi bir üye ülkede banka hesabınız, varlıklarınız, birikim ve yatırımlarınız varsa bu bilgiler resmi olarak ikamet ettiğiniz ülkenin maliyesine bildirilir ve vergilendirilirsiniz. Bu, hesaplarınız her iki ülkenin de denetimi altında olacak anlamına gelir.
Finansal hesap bilgilerinin rehberinde ilerleyen süreçte bilgi değişimi yapılan ülke sayısının zaman içerisinde artırılacağı da belirtilmiştir. Devam eden süreçte Türklerin 2020 yılına ait verileri 2021 yılında İngiltere, Danimarka, Finlandiya, İsveç, İtalya, Kanada ve Avustralya gibi 54 ülke ile paylaşılmaya başlamıştır.
Diğer yandan vatandaşı olduğunuz ülkede bir yatırımınız ya da mal varlığınız yoksa anlaşmada taraf değilsiniz. Bu anlaşmadan etkilenmeniz için yaşadığınız ülkeye vatandaşı olduğunuz ülke tarafından bildirilecek veriniz olması gerekiyor.
Otomatik Bilgi Paylaşımı hangi bilgileri kapsıyor?
Otomatik Bilgi Paylaşımı, kişilerin vatandaşı olduğu ülke ile yaşadığı ülke arasında mali durum bildirisini kapsar. Yurtdışında yaşayan gurbetçilerin, tüm birikim ve yatırım bilgileri başta olmak üzere, anlaşma daha önce erişilemeyen bilgilere erişim yolunu açıyor.
Bu anlaşma kapsamında ilgili kişinin mevduat, birikim ve yatırım kuruluşları ile belirli sigorta şirketleri nezlindeki mevduat hesapları paylaşılır. Diğer bir deyişle hesaba yıl içinde ödenen faiz, temettü gibi gelirlerin ya da hesapta tutulan varlıklardan elde edilen gelirlerin toplam brüt tutarı bu kapsama girer. Paylaşılan bilgileri genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz:
- Saklama hesapları,
- Hesap numarası,
- Hesap bakiyesi ya da değeri, yani hesabın içerisinde tutulan tüm değer,
- Ortaklık ve borç ilişkisinin çıkarları,
- Nakli değer sigorta sözleşmeleri,
- Düzenli ödeme sözleşmelerine ilişkin finansal bilgiler,
- Yerleşik olduğu ülke ve vergi kimlik numarası.
Bu karara göre Türkiye’deki bankalar ve finans kurumları yurtdışında yaşadığını tespit ettikleri kişilerin 1000 doları aşan hesaplarını önce Ankara’ya iletilir. Gelir İdaresi Başkanlığı da bu verileri ilgili ülkelere gönderir. Ardından ilgili maliyeler bunun dökümünü ister. Verilmediği taktirde ortalama ve muhtemelen yüksek bir vergi çıkarılır.
Döküm verildiği taktirde, tek tek gelen paranın kaynağı soruşturulur. Banka hesapları dışında ortaklık, gelir getiren herhangi bir finansal varlık, altına dayalı banka hesabı var ise onlar da bildirilir.
Eğer iki ülkeden birinde şirketiniz varsa şirket bilgilerinin paylaşılıp paylaşılmayacağı şirketin nerede kurulmuş olduğuna bağlıdır. Örneğin, farklı bir ülkede kurulmuş bir şirketin Türkiye’de kurumsal bir hesabı varsa bu şirketin Türkiye’deki hesap bilgileri paylaşım kapsamına alınır.
Otomatik Bilgi Paylaşımı’nın gurbetçiler için yarattığı olası problemler
- Yurtdışında sosyal yardım alan kişilerin Türkiye’deki gelirleri sebebiyle sosyal yardımlar kesilebilir.
- Yurtdışında yaşadığı ülkede vergi yükümlülüğü bulunan kişilerin Türkiye’deki gelirleri sebebiyle ödediği vergiler artabilir. (Gelirler arttığı için bir üst vergi dilimine dahil olup bu sebeple artışlar da yaşanabilir.)
- Türkiye’den elde ettiği gelirleri beyan etmeyenler vergi cezaları ve ceza davalarıyla karşı karşıya kalabilir.
Otomatik Bilgi Paylaşımı özellikle Almanya’da yaşayan Türkleri tedirgin ediyor. Alman maliyesi tüm dünyada her cent’in hesabını soran, bir cent için uzun burokratik işler yürüten bir resmi daire olarak tanınır. Türkiye’den gelen bildirim ile Alman makamları Türklerin adreslerine göndereceği mektuplarda gelir sayılan paranın kaynağını sorgularlar.
Paranın miktarına vergi cezaları ve vergi kaçırma davalarına kadar yüklü işlemler yürütürler. Diğer Avrupa ülkeleri de benzer işlemler yapabilecek, eğer ihmal, unutkanlık ya da vergi kaçırıldığı belirlenirse özellikle Almanya’da yaşayan gurbetçileri büyük sorunlar bekliyor.
Açıklanamayan para miktarı ortalama 100.000 euro’nun üzerinde olduğu durumda ceza davası açılır. Alman maliyesi ve diğer üye ülkeler on yıl geriye dönük tüm bilgileri isteme hakkına sahiplerdir. Kişinin kendini ihbar etmesi ve maliye ile işbirliği yapması halinde bu süre beş yıla indirilebilir. Bu nedenle konuyu bilen vergi danışmanları ve para miktarı yüksek ise avukatlar ile görüşmekte fayda var.
Otomatik Bilgi Paylaşımı güncel bir konu olsa da aktif olarak yürürlükte olduğundan, yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının bu konuya dikkat etmesi gerekiyor.
Ödenmesi gereken vergiden daha yüksek vergiler ve hatta mahkeme ile karşılaşmamak için Türkiye’de mal varlığı veya yatırımı olan gurbetçilerin bu konuda profesyonel destek almasında fayda var.
Yurtdışında yaşıyorsanız artık Türkiye’de yapacağınız yatırımların gerektirdiği işlemleri iyi öğrenmenizi öneririz. Türkiye bankalarında yaptığınız birikimler için ödemeniz gereken vergiler ve diğer işlemleri, süresi geçmeden öğrenmeniz ve belki buna göre yatırım yapmanız gerekebilir.
Aynı zamanda çeşitli yatırımlar yapmak için Almanya’dan Türkiye’ye para göndermek isteyen kişilerin de uzun vadede otomatik bilgi paylaşımı konusuna dikkat etmesi gerekebilir.
Otomatik Bilgi Paylaşımı Kapsamında Hangi Bilgiler Paylaşılmaz?
Yazımızda açıkladığımız gibi Türkiye’deki banka hesabınızda ne kadar para olduğunu Almanya’yla paylaşılacak olsa da yıl içindeki hesap hareketleri görüntülenemez. Yani yıl içinde alınan kira gelirleri, emekli aylığı gibi gelirler var ise Alman Maliyesi doğrudan bu bilgileri göremez.
Türkiye’deki taşınmaz bilgileri paylaşılmayacaktır. Yani Türkiye’de bulunan ev, araba gibi bilgiler herhangi bir şekilde otomatik bilgi paylaşımı kapsamında diğer ülkeler ile paylaşılmayacaktır.
Son olarak Türkiye’de kurulmuş bir şirkete ortaklığınız bulunuyorsa kurumsal banka hesap bilgileri de paylaşım kapsamı dışındadır.
Almanya ile Otomatik Bilgi Paylaşımı Başladı Mı?
Gurbetçilerin en çok ikamet ettiği ülke olan Almanya ile otomatik bilgi paylaşımı 2021 yılı itibariyle başladı. Aynı zamanda gurbetçilerin yoğun olarak yaşadığı Fransa, Belçika, Avusturya, Hollanda gibi ülkelerle olan anlaşmalar da bu yıl devreye sokuldu ve paylaşımlar yapılmaya başlandı.
Çifte vergilendirme söz konusu mu?
Bilgi paylaşımı kapsamında çifte vergilendirme yapılmaz. Otomatik Bilgi Paylaşımı’ndan önce yürürlükte olan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları hükümleri aynı şekilde korunur. Böylece kişilerin çifte vergi ödemesinin önüne geçilir.
Söz konusu iki ülkenin de yasalarını ilgilendirdiği için maliye konusunda yetkin olmayan bir kişi, farkında olmadan bazı detayları gözden kaçırabilir. Bu da istem dışı da olsa yasal olmayan bir işlem yapılabileceği anlamına gelir. Bu sebeple Türkiye’de mal varlığına sahip gurbetçilerin bu konuda profesyonel bir danışmanlık alması faydalı olacaktır.
