Her geçen gün gelişen teknolojinin olumlu olarak etkilediği alanlardan biri de finans olmuştur. Bununla birlikte uluslararası iş yapabilme kabiliyeti olan bankalar bireylerin en büyük yardımcıları olmaktadır. Nostro hesap da bankaların uluslararası alanda hizmet verme kabiliyetini arttırır.
Yurt dışında iş yapan ya da çeşitli sebepler ile yurt dışında bulunan bireyler para ile ilgili sıkıntı yaşamaması ve daha hızlı işlem yapabilmesi adına bankalar diğer bankalarda nostro hesap bulundurmaktadırlar.
Nostro Hesap Nedir? Nasıl İşler?
Nostro hesap kısaca, bir bankanın başka bir bankada yabancı para biriminde tuttuğu hesabı tanımlamak için kullanılan terimdir.
Yurt dışında olan bireylerin para ile ilgili işlerinin kur farkından minimum etkilenmesini sağlayan nostro hesap, aynı zamanda yurt dışından para göndermek isteyenlerin de hayatını kolaylaştırmaktadır. Latince “bizim” kelimesinden türetilen bir bankacılık terimi olan Nostros, döviz ile ilgili ticaret işlemlerinin kolaylaştırılması için sıklıkla kullanılmaktadır.
Bir banka uluslararası çalışıyor olsa da hizmet verdikleri yurt dışı alanlarda mutlaka bir şube açmaları gerekmemektedir. Yerel bankaların yurtdışı şubesi bulunmadığı ülkelerde kendi adına işlem yapabilmesi için yetkilendirdikleri bankalara muhabir banka denilmektedir.
Döviz para birimi üzerinden yapılacak para transferleri bu muhabir bankalar üzerinden gerçekleşmektedir.
Ayrıca, bir bankanın ilgili ülkede bir şubesi olsa da başka bir muhabir banka ile anlaşması olabilmektedir. Örneğin Odeabank’ın nostro hesap listesi bu konuda verilecek güzel örneklerden biridir.
Ülkeler arası banka transferinin hem zahmetsizce hem de daha ekonomik olarak gerçekleştirilmesi için kullanılan nostro hesap aslında vostro hesap ile aynı görevi görmektedir.
Örneğin; A bankası, B bankasının kendi yerel para biriminde B bankasında bir hesaba sahiptir. Bu hesap A bankasında “kitaplarınızdaki hesabımız” anlamına gelen nostro olarak adlandırılmaktadır. Aynı hesap B bankasında ise “kitaplarımızdaki hesabınız” anlamına gelen vostro olarak tanımlanır.
Bu sayede bu iki anlaşmalı banka arasında olan transferler döviz kuru riskini minimumda tutulmasını sağlamaktadır.
Süreç işleyişinin daha açıkça anlaşılması için aşağıdaki ödeme örneği yardımcı olabilir.
- Türkiye’deki bir X bankası, Norveç’teki bir Y bankasından Japon yeni almak için spot döviz sözleşmesi imzaladı.
- Açık kapatma tarihinden Y bankası Japonya’da X bankasının nostro hesabına Japonya’daki kendi nostro hesabından yen vermek zorundadır.
- Aynı gün içerisinde X bankası Türkiye’de bulunan Y bankasının nostro hesabına lira ödemesi gerekmektedir.
Nostro Hesap İle İlgili Bilinmesi Gereken Hususlar
Dünya genelindeki hemen hemen bütün büyük ticari bankalar her ülkede dönüştürülebilir para birimine sahip olan nostro hesap barındırmaktadır. Bu sayede hangi ülke olursa olsun müşterilerine daha iyi ve etkili hizmet verebilirler.
1999 yılında finansal ödemeler için para birimi olarak euronun ortaya çıkmasından önce bankaların hali hazırda Euro kullanan ülkelerde nostro hesap tutmaları gerekmekteydi.
Günümüzde geniş kullanım ağı olan Euro para birimine sahip ülkeler arasında yapılacak transferlerde artık bu hesaplar çok da önem teşkil etmemektedir. Bunun sebebi ise bu ülkeler arasında artık bir kur farkının olmamasıdır. Ayrıca bu hesaplar ile ilgili bilinmesi gereken önemli hususlar şu şekilde listelenebilir.
- Bir nostro ve vostro hesabı bulunan muhabir banka “kolaylaştırıcı banka” olarak nitelenmektedir.
- Nostro hesaplar standart mevduat hesapları ile eşdeğer değildir. Çünkü bu tip hesaplar yabancı para birimi ile yapılmaktadır.
- Dönüştürülebilir para birimi olarak bu hesaplarda kullanılanlar ABD doları, İngiliz sterlini, Euro, Japon yeni ve Kanada dolarıdır.
- Bu hesaplar özellikle bahsi geçen dönüştürülebilir para birimlerinde takas yapılmasını ve ticareti oldukça kolaylaştırmaktadır.
Nostro Hesabın Avantajları Ve Dezavantajları
Bankaların bulundurdukları bu hesaplar sayesinde uluslararası iş yapan şahıs ya da firmaların iş verimlilikleri artmaktadır. Bu sayede para birimlerindeki kur farkı nedeniyle oluşacak kayıpların önüne geçilebilmektedir. Muhabir bankalar sayesinde kullanımı sağlanan bu hesapların avantajlarını şu şekilde sıralayabiliriz.
- Para birimleri arasındaki kur farklarından dolayı oluşacak kaybı minimuma indirdiği için yerel para biriminden ödeme yapılmasını sağlar.
- Para transferi aynı bankadaki bir hesaptan diğerine transfer olacağı için kullanımı son derece kolay ve zahmetsizdir.
- Fonların döviz cinsinden barındırılmasına olanak sağlamaktadır.
- Para akışı fiziksel olacak şekilde karşı tarafa gönderildiği için döviz kurlarındaki aşırı dalgalanma riskini minimuma indirir.
Bu hesaplar her ne kadar bankalararası kolay transfer olanağı sunsa da bazı dezavantajları da beraberinde getirmektedirler. Dezavantajları ise şu şekilde sıralayabiliriz.
- Bu hesaplar nakit rezervleri üzerinde büyük bir etkiye sahip oldukları için siber saldırı yapan korsanların dikkatini çekmektedir.
- Tasarruf ve cari hesaplara oranla çok daha düşük faiz oranlarına sahiptirler.
- Federatif ülkelerde, federal banka tarafından uygulanan sıkı düzenlemeler ve yasalar bu hesapların kullanım olanaklarını daha da kısıtlayabilmektedir.
- Sorunsuz şekilde döviz işlemlerinin gerçekleştirilmesini sağlayan bu hesapları kullanmak genellikle pahalıdır.
Vostro Hesap Nedir?
Vostro hesap, bir muhabir bankanın başka bir banka adına hizmet verebilmesini sağlayan hesaptır. Bu hizmetler yerel bankanın fiziksel olarak faaliyet göstermediği ülkelerdeki müşterileri için para çekme, para yatırma ve banka havale işlemlerini içermektedir. Bu hesaplar sayesinde farklı para birimine sahip ülkeler arasında ticaret çok daha etkili olarak yapılmaktadır.
Yurt dışındaki muhabir banka yurt içi bir banka adına hazine hizmetleri konusunda da faaliyetler gösterebilmektedir. Döviz işlemleri yaparken uluslararası ticaretin hızlı bir şekilde yapılmasına olanak sağlar. Muhabir banka bu hesap ile ilgili hizmetleri için yerel bankadan belirli bir ücret almaktadır.
Yurtiçi bankalar, yurt dışında yaşayan veya yurt dışında iş yapan şirket sahibi müşteriler için iş yapmak üzere muhabir bankalar ile acentelik anlaşmaları yapabilirler. Bu sayede yere bankanın bir temsilcisi olarak çalışan muhabir banka, üzerinde anlaşmaya varılan belirlenmiş mali işlemlerin tamamlanması yetkisine sahip olabilirler.
Vostro hesap ilişkisi kurulduğu zaman, yerel bankanın müşterisi para çekmek için ya da para yatırmak için muhabir bankanın ofisine hizmet almak için gidebilir. Örneğin; yerel banka müşterisi para çekmek için bir muhabir bankaya gittiğinde, muhabir banka para çekme tutarını ve ilgili ücret kesintilerini yaparak muhabir bankanın tuttuğu vostro hesabına bir transfer gerçekleştirir.
Para yerel para birimine dönüştürülerek vostro hesabından düşülür ve yerel bankanın müşterisine ilgili ücretler kesilerek ödenmektedir.
Vostro Hesap İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
Yurt dışında yaşayanlar ya da çeşitli sebepler ile seyahat yapanların banka işlemlerini konforlu bir şekilde ve hızlıca yapabilmelerini sağlayan vostro hesap ile ilgili bilinmesi gereken önemli hususları şu şekilde listeleyebiliriz.
- Vostro Latincede “sizin” anlamına gelmektedir.
- Çeşitli hizmetler sunan muhabir bankaların önemli parçalarından biridir.
- Vostro hesap, yerel bankaların uluslararası bankacılık ihtiyaçlarına gereksinim duyan müşterileri için oldukça kullanışlıdır.
- Vostro hesap ile banka havale işlemleri, döviz işlemleri, para yatırma ve para çekme işlemleri kolaylıkla yapılabilmektedir.
Sonuç Olarak
Nostro ve vostro hesap tabirleri standart banka müşterileri için çok anlam ifade etmezler ki etmesine gerek de yoktur.
Sadece uluslararası para gönderme ya da yurtdışında para çekme işlemlerinin nasıl işlediğine biraz daha yakından bakmak için özellikle yurtdışında yaşayan vatandaşlarımız için bu konuya açıklık getirmek istedik.
Bankaların bu şekilde kullandığı muhabir bankalar da uluslararası para transferlerinde komisyon almaktadır ve uluslararası işlemlerinizin daha masraflı hale gelmesine sebep olmaktadır. Bu sebeple yurtdışına para gönderme yazımızda incelediğimiz alternatif yöntemlerle daha hızlı ve daha hesaplı şekilde uluslararası para transferi yapmak mümkündür.
Nostro ve vostro hesaplar yerel ve muhabir bankaya göre konumlandırılmış olup, uluslararası yapılacak olan bankacılık işlemleri için son derece yararlı uygulamalardır.
